หลายคนมีความเชื่อว่าการทาน อาหารต้ม-นึ่ง หรือการกินคลีนแบบเคร่งครัดคือทางลัดสู่การมีหุ่นดีที่รวดเร็วที่สุด แต่กรณีศึกษาล่าสุดจากประเทศจีนกลายเป็นอุทาหรณ์เตือนใจสายลดน้ำหนัก เมื่ออินฟลูเอนเซอร์สาววัย 25 ปี หวิดเสียชีวิตจากการกินเพียงแค่ “อกไก่ต้มและบรอกโคลี” ติดต่อกันนานครึ่งปี จนตับอ่อนเน่า!

สูตรลดน้ำหนักมรณะ: งดแป้ง-งดมัน จนร่างกายพัง

สื่อต่างประเทศรายงานเรื่องราวของหญิงสาวรายหนึ่งที่ถูกหามส่งโรงพยาบาลในเมืองซีอานด้วยอาการปวดท้องอย่างรุนแรง แพทย์วินิจฉัยว่าเธอป่วยเป็น “ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน” โดยพบว่าเนื้อเยื่อตับอ่อนตายเป็นบริเวณกว้าง ซึ่งเป็นภาวะวิกฤตที่อันตรายถึงชีวิต

จากการซักประวัติพบสาเหตุที่น่าตกใจ คือเธอต้องการลดน้ำหนักแบบเร่งด่วน จึงเลือกใช้วิธีสุดโต่งด้วยการกินเมนูเดิมซ้ำๆ คือ “อกไก่ต้มและบรอกโคลี” มานานถึง 6 เดือน โดยตัดขาดคาร์โบไฮเดรตและไขมันทุกชนิดออกจากมื้ออาหารอย่างสิ้นเชิง

แพทย์เฉลย ทำไม “กินคลีน” ผิดวิธีถึงทำลายตับอ่อน?

แพทย์เจ้าของไข้ได้อธิบายกลไกที่เกิดขึ้นว่า การทานอาหารแบบ Low-fat diet หรือจำกัดไขมันมากเกินไป จะส่งผลให้น้ำย่อยในตับอ่อนเกิดการคั่งค้างและไหลเวียนไม่ได้ เมื่อเอนไซม์เหล่านี้ถูกกระตุ้นให้ทำงานผิดที่ มันจึงย้อนกลับมา “ย่อยตัวเอง” จนทำให้ตับอ่อนอักเสบและเนื่อเยื่อตายในที่สุด

บทเรียนสำคัญจากเคสนี้คือ การลดน้ำหนักที่ยั่งยืนต้องอาศัย Calorie Deficit หรือ การที่ร่างกายได้รับพลังงาน (แคลอรี) จากอาหารน้อยกว่าที่ร่างกายใช้ไปในแต่ละวัน ซึ่งเป็นหลักการพื้นฐานของการลดน้ำหนักและการลดไขมัน โดยร่างกายจะนำพลังงานสะสมมาใช้แทน ทำให้น้ำหนักลดลง สามารถทำได้โดยการกินน้อยลง ออกกำลังกายมากขึ้น หรือทำทั้งสองอย่างควบคู่กันไป การอดอาหารหรือตัดสารอาหารหมู่ใดหมู่หนึ่งออกไป ไม่ใช่วิธีที่ถูกต้องและอาจนำมาซึ่งโรคร้ายแรง

ตับอ่อนคืออะไร มีความสำคัญอย่างไร

ตับอ่อนเป็นอวัยวะที่อยู่ตรงช่องท้องส่วนบนค่อนไปทางหลัง ลักษณะยาวๆแบนๆ ขนาดประมาณ 6 นิ้ว มีลักษณะคล้ายปลาทู โดยที่ส่วนหัวของปลาทู อยู่ทางด้านขวาของร่างกาย และอยู่ต่อกับลำไส้เล็กและท่อน้ำดี อยู่ใกล้กับตับ ไตข้างขวา และถุงน้ำดี ส่วนคอของปลาทูถูกล้อมรอบด้วยเส้นเลือดใหญ่จำนวนมาก ส่วนตัวของปลาทูอยู่ด้านหลังของกระเพาะอาหาร และส่วนหางของปลาทูอยู่ระหว่างม้ามและไตข้างซ้าย ค่อนไปทางด้านซ้ายบนของช่องท้องด้านหลัง ด้านหลังของตับอ่อนจะเป็นกลุ่มเส้นประสาท เส้นเลือดแดงใหญ่ และกระดูกไขสันหลัง

ตับอ่อนมีหน้าที่หลักอยู่ 2 อย่าง คือหลั่งน้ำย่อยและสร้างฮอร์โมน น้ำย่อยในตับอ่อนทำหน้าที่ย่อยโปรตีน คาร์โบไฮเดรตและไขมัน รวมไปจนถึงวิตามินต่างๆที่ต้องดูดซึมร่วมกับไขมันเช่นวิตามินเอ ดี อี และเค นอกจากนี้ตับอ่อนยังมีหน้าที่สร้างฮอร์โมนที่สำคัญหลายชนิด เช่น อินซูลิน ดังนั้นตับอ่อนจึงช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในกระแสเลือดด้วย

อาหารต้องห้าม 4 ประเภทที่ทำร้ายตับอ่อน

หมอเกาหลี “จอง เซยอน” ระบุว่าอาหารบางประเภทเพิ่มความเสี่ยงตับอ่อนอักเสบ โดยเฉพาะอาหาร ไขมันสูง–น้ำตาลสูง พร้อมลิสต์อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง 4 กลุ่ม:

1. เฟรนช์ฟรายส์ / มันฝรั่งทอด

2. อาหารเครื่องใน (เช่น ไส้หมู)

3. เนื้อแปรรูป (แฮม เบคอน ไส้กรอก)

4. เนื้อแดง

ปัจจัยอื่นๆ

• การสูบบุหรี่ ทำให้ร่างกายรับสารไนโตรซามีน ซึ่งทำลายเซลล์ตับอ่อน

• แอลกอฮอล์ กระตุ้นให้เอนไซม์ย่อยอาหารถูกกระตุ้นก่อนเวลา ทำให้เซลล์ตับอ่อนถูกย่อยเองแบบรุนแรง และหากดื่มมากในคราวเดียวอาจเกิดตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันได้ทันที

• นอกจากนี้ 80% ของผู้ป่วยตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง มาจากการดื่มแอลกอฮอล์เป็นเวลานาน

แพทย์จึงเตือนว่า หากต้องการป้องกันตับอ่อนอักเสบ ต้องควบคุมการกิน ไม่กินไขมันสูงมากเกินไป รวมถึงงดบุหรี่และแอลกอฮอล์ร่วมด้วย

สรุป

สาเหตุที่อินฟลูเอนเซอร์สาววัย 25 ปีเกิดภาวะ “ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันจนเน่าบางส่วน” มาจากการลดน้ำหนักแบบสุดโต่งเป็นเวลาครึ่งปีด้วยการกินเพียงอกไก่ต้มและบรอกโคลี โดยตัดไขมันและคาร์โบไฮเดรตออกทั้งหมด จนน้ำย่อยจากตับอ่อนคั่งค้างและถูกกระตุ้นผิดที่ ทำให้เอนไซม์ย่อยอาหารย้อนกลับมาย่อยทำลายเนื้อเยื่อตับอ่อนของเธอเอง ซึ่งเป็นกลไกสำคัญที่นำไปสู่ตับอ่อนอักเสบรุนแรงและเกือบเสียชีวิตในที่สุด

แม้อกไก่ต้มและบรอกโคลี จะไม่ใช่สาเหตุโดยตรง แต่เป็นเมนูอาหารคลีนยอดนิยม ที่หลายคนเข้าใจผิดว่าจะช่วยในการลดน้ำหนักได้มีประสิทธิภาพ ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว การลดน้ำหนักต้องอาศัยการกินอย่างสมดุล  และออกกำลังกายควบคู่ไปด้วย