ปอดกรุงเทพฯ รอดหรือร่วง? เผยเหตุผลแท้จริงที่บางกะเจ้า “ไม่อนุญาต” ให้ขึ้นตึกสูงตลอดกาล สิ่งสำคัญที่ทำให้ต้องอนุรักษ์พื้นที่สีเขียวแห่งนี้ มาดูกัน!

บางกะเจ้า หรือที่รู้จักกันในชื่อ “ปอดของกรุงเทพฯ” เป็นพื้นที่สีเขียวขนาดใหญ่ในอำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งมีความสำคัญต่อการรักษาคุณภาพอากาศและสมดุลของระบบนิเวศโดยรอบ พื้นที่นี้มีทั้งป่าชายเลน พื้นที่ชุ่มน้ำ และเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า หลายคนอาจสงสัยว่าทำไมบางกะเจ้าถึงไม่อนุญาตให้สร้างตึกสูง? มาทำความเข้าใจกับเหตุผลและความสำคัญของการอนุรักษ์พื้นที่นี้กัน

เหตุผลหลักในการห้ามสร้างตึกสูง: การอนุรักษ์ธรรมชาติ

บางกะเจ้าถือเป็นพื้นที่สีเขียวที่สำคัญที่ช่วยฟอกอากาศและรักษาสมดุลของระบบนิเวศ โดยพื้นที่นี้มีขนาดประมาณ 18,118 ไร่ และเป็นที่อยู่ของป่าชายเลนที่ช่วยป้องกันน้ำท่วมและเป็นแหล่งอาหารของสัตว์ป่า

มติคณะรัฐมนตรีปี 2520 (ค.ศ. 1977) กำหนดให้บางกะเจ้าเป็น “พื้นที่สีเขียวสำหรับเพาะปลูก” ซึ่งหมายความว่าห้ามก่อสร้างตึกหรืออาคารสูงเกินกำหนด เพื่ออนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยในปี 2549 นิตยสาร Time Asia ยังยกให้บางกะเจ้าเป็น “The Best Urban Oasis of Asia” ซึ่งเป็นการยืนยันถึงคุณค่าทางสิ่งแวดล้อมของพื้นที่นี้

แม้ในปี 2564 จะมีการเสนอให้บางกะเจ้าเป็น “พื้นที่พิเศษ” เพื่อคุ้มครองเพิ่มเติม แต่กฎห้ามตึกสูงยังคงมีผลบังคับใช้อยู่ เพื่อรักษาคุณค่าทางธรรมชาติของพื้นที่นี้

เขตอนุรักษ์ธรรมชาติ: การควบคุมการพัฒนา

บางกะเจ้าถือเป็น “โซนอนุรักษ์ชนบทและเกษตรกรรม” (สีขาวทแยงเขียวในผังเมือง) ตามผังเมืองรวมสมุทรปราการ ซึ่งห้ามสร้างอาคารสูงหรือโครงการที่กระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น โรงงาน คอนโดมิเนียม หรือโรงแรม โดยประวัติศาสตร์สำคัญของบางกะเจ้าคือ

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ทรงมีพระราชดำริในปี 2525-2530 เกี่ยวกับการอนุรักษ์พื้นที่บางกะเจ้า โดยทรงเห็นถึงคุณค่าของพื้นที่ดังกล่าวหลังจากที่ทรงประทับเฮลิคอปเตอร์และมองเห็นศักยภาพในการเป็นพื้นที่สีเขียวของกรุงเทพฯ พระองค์ทรงมีพระราชดำริให้สงวนพื้นที่บางกะเจ้าไว้เป็นพื้นที่สีเขียวของกรุงเทพฯ เพื่อให้เป็นแหล่งฟอกอากาศและเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า โดยไม่ให้มีการขยายตัวของเมืองที่อาจทำลายธรรมชาติ

พระราชดำริดังกล่าวยังเป็นการวางรากฐานในการอนุรักษ์พื้นที่นี้ให้คงอยู่ในสภาพธรรมชาติและส่งเสริมความยั่งยืนในการพัฒนาพื้นที่ในอนาคต เพื่อให้ประชาชนได้ใช้ประโยชน์จากธรรมชาติที่ไม่ถูกทำลาย และสามารถรักษาคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาว

การพัฒนาอย่างยั่งยืน: สมดุลระหว่างการพัฒนาและการอนุรักษ์

แม้บางกะเจ้าจะได้รับการคุ้มครองจากการพัฒนาในลักษณะต่างๆ เช่น การสร้างอาคารสูง แต่การพัฒนาพื้นที่ในบางกะเจ้าก็ยังสามารถทำได้ในรูปแบบที่ไม่กระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การอนุญาตให้สร้างบ้านเดี่ยวขนาดไม่เกิน 200 ตร.ม. หรือกิจการขนาดเล็กไม่เกิน 50 ตร.ม.

แต่ปัจจุบันราคาที่ดินในบางกะเจ้าพุ่งสูงขึ้น (บางจุดถึงไร่ละ 25 ล้านบาท) ทำให้มีการบุกรุกและสร้างสิ่งก่อสร้างผิดกฎเพิ่มขึ้น และชุมชนท้องถิ่นบางส่วนก็เรียกร้องให้พัฒนาเพื่อเศรษฐกิจ แต่กลุ่มอนุรักษ์ยังคงผลักดันให้รักษาความเป็นธรรมชาติของพื้นที่นี้ไว้

ผลกระทบของการสร้างตึกสูงในบางกะเจ้า

การสร้างตึกสูงในบางกะเจ้าจะส่งผลกระทบต่อคุณภาพอากาศและสิ่งแวดล้อม เช่น ป่าชายเลนที่ช่วยป้องกันน้ำท่วมและเป็นแหล่งอาหารของสัตว์ หากมีการสร้างตึกสูงหรือโครงการขนาดใหญ่ในพื้นที่นี้ จะทำให้ทัศนียภาพธรรมชาติสูญเสียไปและเพิ่มมลพิษในพื้นที่ที่เป็นแหล่งฟอกอากาศสำคัญของกรุงเทพฯ

บางกะเจ้าเป็นสมบัติมีค่าของกรุงเทพฯ

บางกะเจ้าถือเป็นพื้นที่สีเขียวที่มีความสำคัญไม่เพียงแต่ในเชิงสิ่งแวดล้อม แต่ยังช่วยให้คนเมืองเข้าถึงธรรมชาติ การห้ามสร้างตึกสูงในบางกะเจ้าคือการตัดสินใจเชิงยุทธศาสตร์เพื่อรักษาคุณภาพชีวิตและสิ่งแวดล้อมในระยะยาว การพัฒนาอย่างยั่งยืนคือทางเลือกที่ดีที่สุดสำหรับอนาคตของพื้นที่นี้