ธาตุเหล็กเป็นแร่ธาตุสำคัญที่จำเป็นต่อร่างกาย ช่วยสร้างฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง ซึ่งทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนไปยังอวัยวะต่าง ๆ รวมทั้งมีส่วนช่วยในการเก็บกักออกซิเจนในกล้ามเนื้อ เสริมกระบวนการเผาผลาญพลังงาน และรักษาระบบภูมิคุ้มกันให้ทำงานได้ดี หากร่างกายขาดธาตุเหล็ก อาจเกิดอาการอ่อนเพลีย ความจำถดถอย และภาวะโลหิตจาง

เมื่อพูดถึงอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง หลายคนมักนึกถึงเนื้อวัวเป็นอันดับแรก แต่ในความเป็นจริง ยังมีพืชบางชนิดที่มีปริมาณธาตุเหล็กสูงกว่าเนื้อวัว หนึ่งในนั้นคือ “ผักหวานบ้าน” โดยตามข้อมูลจากสถาบันโภชนาการแห่งชาติ ระบุว่า เนื้อวัว 100 กรัม มีธาตุเหล็ก 2.6 มิลลิกรัม ขณะที่รายงานจากหนังสือพิมพ์ Tuổi Trẻ อ้างผลการวิจัยบางชิ้นว่า ผักหวานบ้าน 100 กรัม มีธาตุเหล็กสูงถึง 15.7 มิลลิกรัม

ด้วยเหตุนี้ ผักหวานบ้านจึงได้รับสมญานามว่า “โสมของคนจน” เพราะให้คุณค่าทางโภชนาการสูงแต่ราคาย่อมเยา หาง่ายในท้องถิ่น

นักวิทยาศาสตร์และแพทย์แผนโบราณ ดร.บิ๋ว แด๊ก ซาง แห่งสถาบันวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเวียดนาม และสมาชิกสมาคมการแพทย์แผนโบราณฮานอย เปิดเผยว่า “ผักหวานบ้านมีโปรตีนสูง อุดมไปด้วยธาตุเหล็ก แมงกานีส และสารตั้งต้นของวิตามินเอ ด้วยคุณสมบัติที่มีโปรตีนจากพืชในปริมาณมาก จึงได้รับการขนานนามว่าโสมของคนจน ผู้สูงอายุหรือผู้ที่ต้องการฟื้นฟูสุขภาพ มักได้รับคำแนะนำให้รับประทานผักชนิดนี้”

จากข้อมูลของ VTC News ผักหวานบ้านยังอุดมไปด้วยไฟเบอร์ชนิดพิเศษ ช่วยป้องกันอาการท้องผูก บำรุงระบบขับถ่าย และลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดแข็ง

นอกจากนี้ VOV ยังรายงานว่า ผักหวานบ้านมีปริมาณแคลเซียมสูงกว่านม โดยในผักหวาน 100 กรัม มีแคลเซียมถึง 169 มิลลิกรัม ขณะที่นมวัว 100 กรัมมีเพียง 120 มิลลิกรัมเท่านั้น

ช่วยบำรุงและปกป้องตับ

จากข้อมูลของหนังสือพิมพ์ Lao Động ผักหวานบ้านเป็นแหล่งรวมวิตามินที่หลากหลาย ทั้งวิตามิน A, C, B1, B2 และใยอาหาร อีกทั้งยังมีสารต้านอนุมูลอิสระในปริมาณสูง ซึ่งช่วยลดความเสียหายที่เกิดจากอนุมูลอิสระและปกป้องตับจากการอักเสบหรือถูกทำลาย

งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Nutrition & Clinical Metabolism ยังพบว่า สารฟลาโวนอยด์ในผักหวานบ้านสามารถช่วยลดระดับเอนไซม์ ALT และ AST ซึ่งเป็นตัวชี้วัดความเสียหายของตับ

นอกจากนี้ ผักหวานบ้านยังช่วยเสริมการทำงานของตับในการขจัดสารพิษ โดยเฉพาะแอมโมเนีย ลดภาระการทำงานของตับ และช่วยให้ระบบไหลเวียนของน้ำดีทำงานดีขึ้น ส่งผลให้ร่างกายย่อยไขมันได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

พันเอก บุญฮ่อง มินห์ รองประธานสมาคมแพทย์แผนจีนเขตบ่าดิ่ง กรุงฮานอย เผยว่า หนึ่งในสรรพคุณเด่นของผักหวานบ้านคือช่วยบำรุงและทำความสะอาดไต ตามภูมิปัญญาชาวบ้าน น้ำคั้นจากผักหวานบ้านเมื่อดื่มเป็นประจำหลังมื้ออาหาร จะช่วยขับนิ่วในไต และด้วยฤทธิ์ขับปัสสาวะตามธรรมชาติ จึงช่วยชำระล้างกระเพาะปัสสาวะได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ช่วยลดความร้อนในร่างกาย ขับสารพิษ

ในทางแพทย์แผนจีน ผักหวานบ้านมีรสหวานอ่อนและฤทธิ์เย็น จึงนิยมนำมาใช้เพื่อลดความร้อนในร่างกาย ช่วยคลายร้อน ขับพิษ และเสริมการขับเหงื่อ การรับประทานผักหวานเป็นประจำ หรือใช้ในตำรับยาสมุนไพรพื้นบ้าน ยังช่วยบรรเทาอาการร้อนใน กระหายน้ำ และลดไข้ได้อย่างเป็นธรรมชาติ

ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

จากรายงานของสื่อสุขภาพและชีวิต ผักหวานบ้านมีสารอินนูลิน (Inulin) ซึ่งเป็นสารสำคัญที่ช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือด จึงเหมาะสำหรับผู้ที่เป็นเบาหวาน หรือผู้ที่ต้องการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

ลดความดันโลหิต

ผักหวานบ้านยังอุดมด้วยสารพาเวอรีน (Papaverine) ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยคลายกล้ามเนื้อเรียบและขยายหลอดเลือด สารนี้มีบทบาทสำคัญในการลดความดันโลหิต เหมาะสำหรับผู้ที่มีภาวะความดันสูง

สรุปได้ว่า ผักหวานบ้านไม่เพียงแค่เป็นผักพื้นบ้านราคาไม่แพง แต่ยังเปี่ยมไปด้วยสรรพคุณทางยา ช่วยดูแลสุขภาพได้อย่างครอบคลุมและเป็นธรรมชาติ